*nagranie można przewijać najeżdżając kursorem na pasek stanu
Polecane lektury i materiały dodatkowe:
.1. Tantra i Szamanizm.
Tantra w Indiach rozwijała się pierwotnie wśród ludności żyjącej na wsiach i na obrzeżach cywilizacji. Rozwijała się na gruncie praktyk ludowej duchowości i poza nurtem głównej religii systemu kastowego Indii tj. Wedyzmu. Jako taka wyróżniała się również tym, że była praktykowana głównie przez kobiety, które można by porównać do wiedźm (kobiet wiedzących, co ciekawie oświecenie w sanskrycie to vidya od widzieć/wiedzieć), szeptuch itd. Jest fascynująca książka na ten temat o nazwie: - Czarownice i Dakinie (autorstwa Johna Reynolds)
Również kiedy trafiała do innych krajów często mieszała się z lokalnymi animistycznymi czy fetyszystycznymi wierzeniami. Tak w Japonii na gruncie szintoizmu powstał rodzaj japońskiej Tantry o nazwie Szingon. Tantra buddyjska trafiła do Tybetu i inkorporowała wiele elementów lokalnych wierzeń i praktyk rytualnych o bardzo silnie szamańskim charakterze. Świetnymi przykładami są: - Sang - praktyka oczyszczania energii miejsca poprzez okadzanie go dymem z jałowca, cyprysów oraz symboliczne ofiarowanie ich duchom będącym uosobieniem otaczającej przyrody ożywionej i nieożywionej - Serkyem - praktyka ofiarowania napojów np wina lub herbaty ziemi i duchom ją uosabiającym (przypomina podobne podobne praktyki np u starożytnych Greków)
Warto rozumieć, że te praktyki można odczytywać w kategoriach metafor i pracy ze swoim doświadczeniem wewnętrznym. To jak z Anima czy Animusem. Warto tutaj jednak przytoczyć prof Jordana Petersona (psycholog zajmujący się kwestiami znaczenia, religii i etyki), że to co starożytni nazywali bóstwami jest pewnymi archetypami lub układami biologicznymi, które ma wiele istot (np popędy mogą przejąć nad nami kontrolę i mogą kierować zachowaniami wielu ludzi a nawet zwierząt - starożytni często konceptualizowali je jako bóstwa). Jak twierdzi Peterson nie powinniśmy patrzeć na nie jedynie jako mechanistyczne systemy, ale raczej powinniśmy traktować je jako osobowości, które mają własne schematy i potrzeby (pytanie czy mogą one mieć własną świadomość - to już zostawiamy waszej refleksji).
W powyższym sensie alkoholizm lub narkomania jest opętaniem przez subosobowość alkoholika lub narkomana, której celem jest zdobycie alkoholu lub dawki. Dana osobowość kłamie i manipuluje, żeby osiągnąć swoje cele. Reasumując praca z metaforą i szamańskie praktyki choć różnią się bardzo od racjonalnego poglądu na rzeczywistość, to mogą mieć pewną wartość w opisie świata, ale też wartość funkcjonalną.
Poniżej przykład bardzo ciekawej praktyki łączącej metody zachodniej psychoterapii i praktyki Czod pochodzącej z tybetańskiej Tantry, która służy do radzenia sobie z negatywnymi schematami. Jest to praktyka autorstwa nauczycielki tantrycznej Lamy Tsultrim Allione tzw. Karmienie Demonów. W skrócie praktyka zakłada wizualizowanie problemu, obsesji lub trudnego nawyku jako tzw demona. Następnie rozmawiamy z tą postacią, żeby zrozumieć czego ona chce. Często dręczy nas z powodu jakichś niezaspokojnych potrzeb np potrzeby miłości lub akceptacji. Na poziomie wizualizacji karmimy postać aż ulega ona transformacji w tzw sprzymierzeńca. Pełny opis praktyki można znaleźć na stronie polskiej filii organizacji założonej przez Allione: https://taramandalapoland.wordpress.com/karmienie-swoich-demonow/
W materiałach do poprzednich zajęć wspominaliśmy o świetnym nauczycielu Tantry Tybetańskiej i Dzogczen Tenzinie Wangyal (który będzie w Polsce w te wakacje). Jest on przedstawicielem tradycji Bon, która jest pierwotną tradycją duchową Tybetu. Zmieniła się pod wpływem oddziaływania Tantry i Buddyzmu z Indii, ale zachowała dużo wiedzy i praktyk szamańskich. Tenzin jest wielkim zwolennikiem współczesnej psychologii i również mistrzem prezentowania głębokich, przydatnych technik w sposób przyswajalny i zrozumiały dla zachodniego człowieka. Napisał wiele książek o tybetańskiej jodze, pracy z oddechem, starożytnej terapii dźwiękiem itp. Poniżej filmik z nim: https://youtu.be/DBVAyECwRD8
Polecamy też podcasty z dr Reginaldem Ray (religioznawca, "ojciec" Medytacji Somatycznej i nauczyciel Tantry). Przedstawia w nich Tantre jako dziki i pierwotny system samorozwoju. W dwóch z nich mówi z perspektywy swojej współpracy z afrykańskim szamanem Malidoma Some: https://www.dharmaocean.org/meditation/podcasts/
W temacie polecamy: 101 Decivilizing the Vajrayana Part 1 102 Decivilizing the Vajrayana Part 2 118 Recovering the Primordial Part 1 119 Recovering the Primordial Part 2 149 Dancing with the Unseen World 198 Connecting with the Ancestors
Dla tych których ciekawi aspekt religioznawczy interesująca może być znana książkę wybitnego religioznawcy Mircea Eliade o tytule: - Shamanism: Archaic Techniques of Ecstasy
2. Joga Snu i Śnienia (praca z metaforą w snach):
W Tantryzmie wykorzystuje się świadome sny do pracy podobnej jak w podróży szamańskiej. Dzięki temu, że w śnie możemy uzyskać bardziej realistyczne wizualizacje i wejść w kontakt z głębszymi poziomami psyche uważa się, że jest to znacznie bardziej efektywny sposób pracy. Adepci Jogi Śnienia mogą ćwiczyć nowe umiejętności we śnie, wyobrażać sobie spotkania i rozmowy z duchowymi nauczycielami, rozwiązywać problemy, wykonywać praktyki duchowe oraz dobrze się bawić tworząc scenerie i sytuacje. Sny mają również potencjał terapeutyczny (do rozwiązywania lęków; w snach często pojawiają się sygnały o chorobach na długo za nim świadomy umysł może je zobaczyć; jest też możliwe leczenie chorób psychosomatycznych). Najlepsze materiały na ten temat jakie możemy polecić: - Dream Yoga autorstwa Andrew Holecek https://www.soundstrue.com/store/dream-yoga-1.html
Świetny kurs audio łączący tradycyjne metody Jogi Śnienia wraz z nowoczesnymi technikami indukcji świadomych snów.
- Tibetan Dream Yoga - The Royal Road to Enlightenment autorstwa Michaela Katza. Książka, która przedstawia trochę zachodnich technik oraz niezwykłe bogactwo możliwych zastosowań snów, informacji o badaniach, anegdot i doświadczeń badaczy i oneironautów (praktykujących świadome śnienie) z Tybetu, ale też innych kultur i podejść (w tym naukowych).
- Tybetańska Joga Snu i Śnienia autorstwa Tenzina Wangyala. Świetna, bardzo przystępna i zawierająca mnóstwo technik książka skupiająca się na tybetańskiej Jodze Snu i Śnienia.
- Joga Snu i Praktyka Naturalnego Światła autorstwa Czogjala Namkhai Norbu - najbardziej ezoteryczna książka przedstawiająca pełną podróż jogina snów - od pierwszych prób do najbardziej niezwykłych owoców. Książka jest trudniejsza od powyższych, więc warto zacząć od poprzednich jeżeli temat jest nowy. Jeżeli ma się trochę większą wiedzę o rozmaitych praktykach tantrycznych czy ezoterycznych, to może być to fascynująca i przydatna lektura.
3. Tantra i wątek umierania Na zajęciach nr 3 był poruszany temat nietrwałości. Ten wątek pasuje jednak bardziej do powyższych i tematu ostatnich zajęć. Na Zachodzie bardzo znana jest tzw. Tybetańska Księga Umarłych. Jest to tekst o tym jak zmarły może przejść świadomie przez proces umierania pracując tantrycznymi metodami. Studiował ja między innymi Carl Jung, ale została też rozpropagowana wśród hippisow, którzy szukali w niej klucza do nawigowania doświadczeń psychodelicznych (książka Psychedelic Experience stała się nawet inspiracją dla utworu the Beatles o nazwie Tommorow Never Knows).
Interesujące jest to, że opisy z tej tybetańskiej księgi, która pojawiła się wieki temu, są zbieżne z doświadczeniami śmierci klinicznej, które w nasze kulturze stały się lepiej poznane dzięki rozwojowi medycyny. Na bazie książki rozwinęły się praktyki dla zmarłych (Zhitro lub Shitro), które mają według ich praktyków przeprowadzać zmarłych przez doświadczenia pośmiertne i pomagać żywym radzić sobie z przywiązaniem. Dobrze wpisują się w wątek Tantry i Szamanizmu.
4. Lustro Więcej na temat samej praktyki można znaleźć w kursie audio Awakening the Heart dr Reggiego Ray (polecaliśmy już wcześniej jako bogaty zasób praktyk służących otwieraniu serca). Nazywa się tam Cittamatra Maitri. Maitri to praktyka miłujacej życzliwości, Cittamatra to tradycja filozoficzna powstała na gruncie buddyzmu, która wyjaśnia świat jako manifestacje projekcji umysłu. Nie chodzi tutaj o solipsyzm - Cittamatra uznaje istnienie zewnętrznego świata. Nie postuluje też ona globalnego umysłu jak Advaita czy jednego umysłu jak monizm. Chodzi w niej głównie o kwestię funkcjonalną tj fakt, że to, co widzimy jest odbiciem naszych oczekiwań, uwarunkowań i emocji. 20 osób na przyjęciu zareaguje na kobietę, która wejdzie na nie inaczej a nawet inaczej będzie jak spostrzegać np inna kobieta jako rywalkę, inna jako nauczycielkę jej dzieci, inna jako przyjaciółkę, jakiś mężczyzna jako kobietę z którą jest umówiony na randkę a inny jako byłą partnerkę. Jedna osoba może się jawić innym jako ktoś zupełnie inny. Jest to odzwierciedleniem własnych uwarunkowań. Temat Cittamatry Reggie przystępnie rozwija w jednym z rozdziałów swojej książki Touching Enlightement, gdzie zajmuje się buddyzmem z perspektywy somatycznej.
Kwestia Lustra jest kluczową dla jednej z największych praktyk tantrycznych a nawet według wielu kluczowej, którą jest tzw Gurujoga. Guru to według Tantry nauczyciel. W najszerszym rozumieniu chodzi o wszystkich nauczycieli i mentorów (wliczając w to w nauczycieli szkolnych i rodziców). Wg Tantry nie da się jej nauczyć z książek, ale można tylko od żywego nauczyciela lub nauczycieli. Jest tak dlatego, że kluczowym elementem procesu jest interakcja i relacja. Niektóre tradycje kładą nacisk na oddanie dla nauczyciela i wręcz projektowanie na nauczyciela obrazu doskonałego rodzica jest wykorzystywane jako mechanizm na ścieżce rozwoju duchowego. Niestety takie podejście niesie duże ryzyko nadużyć jeżeli nauczyciel nie jest godną tej roli osobą. Dodatkowo taki model nie sprawdza się we współczesnym, zachodnim społeczeństwie. Tradycja w której sami praktykowalismy tj Dzogczen ma inne rozumienie i wskazuje na konieczność rozwijania odpowiedzialności za siebie i rozwijania tzw. wewnętrznego mistrza (słuchania swojej najgłębszej intuicji, mądrości ciała etc) oraz traktowania sytuacji w życiu jako okazji do ciągłej nauki (swoistego nauczyciela). Żywy nauczyciel jest ważny jako źródło wiedzy, technik i przykład zachowań - ale ślepe podążanie za jego przykładem i tym o czym mówi jest uważane za kontrproduktywne, bo liczy się krytyczne myślenie i własne doświadczenie. Relacja powinna być dwustronna - wg Tantry nie powinno sie nadużywać nigdy życzliwości nauczyciela i traktować go jedynie jako kogoś od kogo trzeba zdobyć techniki.
Ważnym aspektem relacji z nauczycielem tak jak i relacji z partnerem jest lustro. Nasze oczekiwania, idealizacje i ogólna wizja nauczyciela więcej mówią o nas niż o nim. Praktyka Gurujogi jest często silnie zrytualizowana w klasycznej Tantrze. Faktyczną funkcją nauczyciela w tradycjach tantrycznych, gdzie praktykuje się z takim bliżej jest odmowa grania w gry uczniem i spotkanie dwóch umysłów. Ten ostatni aspekt stanowi esencję - nauczyciel komunikuje pewne wglądy tantryczne tak na poziomie teorii jak i symboli jak i niewerbalnym.
Dobrą książka która zawiera dużo informacji na temat relacji uczeń-nauczyciel w Tantrze jest: - Wolność od Duchowego Materializmu Czogjama Trungpy (notabene świetna książka na temat pułapek w duchowym rozwoju i sposobów radzenia sobie z nimi)
PS: Na kolejnych zajęciach i w kolejnych materiałach przyjrzymy się bardziej Relacji Tantrycznej
Podróż szamańska - nagranie
Nie udało nam się zmiksować tego nagrania - więc zamieszczamy oba (można je puścić równocześnie w dwóch oknach przeglądarki, przy czym drugie o ok. połowę ciszej niż pierwsze). Można użyć samego pierwszego.