Zajęcia VIII
Prosimy o nieudostępnianie na zewnątrz.
*nagrania można przewijać najeżdżając kursorem na pasek stanu
Poniżej znajdują się grafiki pokazywane na zajęciach (w kolejności).
Poniżej znajdują się grafiki pokazywane na zajęciach (w kolejności).
|
Materiały dodatkowe
(dodatkowe źródła w języku polskim oznaczone - PL) Spis treści: 1. Teoria a) Pustka b) Współzależne powstawanie c) Karma d) 6 Światów Samsary e) 3 Ścieżki Wyzwolenia f) 5 Rodzin Buddy (5 Energii Mądrości) g) 8 Świadomości Według Cittamatry h) 50 Demonów Skandh i) Odrodzenie/reinkarnacja j) 4 Szlachetne Prawdy k) Inne: Ośmiorąka Ścieżka, 3 Treningi, 6 Cnót (szczodrość, moralność, cierpliwość, wytrwałość, medytacyjna stabilność, mądrość rozróżniająca), 37 faktorów oświecenia, 5 ścieżek Bodhisattvy 2. Praktyka a) Wizualizacja tantryczna b) Kontemplacja "koanu" Dogena Zenji c) Inquiry (i dodatkowe pytania) 3. Forum 4. Inne źródła 1. Teoria Na zajęciach mówiliśmy na temat buddyjskiej pustki oraz dokonaliśmy przeglądu różnych zagadnień związanych z buddyzmem. Poniżej obok pustki znajduje się ich spis i do każdego krótką informację lub ciekawe źródła, które pozwolą Wam na dalsze eksploracje. Jeżeli jesteście zainteresowani też pracą z nami w ich zakresie to przypominamy, że możecie zadawać pytania w forum, umawiać się z nami indywidualnie lub wziąć udział w przyszłych kursach (planujemy realizować większość z tych tematów): a) Pustka PL Na Facebooku jako Tkanka założyliśmy grupę poświęconą pustce, gdzie wrzucamy ciekawe artykuły, filmy i wydarzenia poświęcone tej tematyce: https://www.facebook.com/groups/2691080804481025/ PL Organizujemy też kursy poświęcone medytacji pustości dla osób (planowo raz do roku): https://www.facebook.com/events/2515926655315726/ A tutaj są świetne materiały poświęcony pustce od strony naukowej: https://www.derby.ac.uk/news/2019/emptiness-meditation-improves-wellbeing-and-wisdom-more-than-mindfulness-according-to-new-study/ PL (w ustawieniach filmu) https://www.youtube.com/watch?v=bq77zGiPn5U&t=333s Według badań psychologicznych okazuje się, że medytacja pustości daje: zmniejszenie negatywnych emocji, wzrost współczucia, wzrost pozytywnych emocji, zmniejszenie przywiązania doświadczeń, wysokie wyniki dobrostanu i doświadczenia duchowego. Efekty są silniejsze niż w przypadku medytacji uważności / bycia w tu i teraz. PL Gorąco polecamy też dostępne w języku polskim poświęcone medytacji pustości książki jednego z nauczycieli Romana - Khenpo Tsultrima Gyamtso Rinpocze. Chodzi o "Słońce Mądrości" i "Stopnie Medytacji na Pustkę". Warto też zainteresować się bardzo przejrzystym i precyzyjnie zajmującym się tematem pustki blogiem Awakening to Reality: https://awakeningtoreality.blogspot.com/2011/08/substantial-and-insubstantial-non_6.html?m=1&fbclid=IwAR0o4ZR7W7D-sTcwkMoktf2hLAsVyfTe3j7gglbynHO79DkENGQivnk8MaI I jeszcze dodatkowe wyjaśnienie od Romana na temat prawdy absolutnej i relatywnej: Podział na dwie prawdy jest umowny. Prawda może być tylko jedna, absolutna. Ale jest ich wiele, na każdą sytuację - to nasz stan na dziś, każdy ma swoją prawdę. Prawda relatywna (konwencjonalna) to prawda na poziomie nieoczyszczonego doświadczania (przez pryzmat konwencji, teorii, konceptów, ego). Prawda relatywna nazywa się prawdą, bo absolutne jest w niej zawarte (inaczej nie byłoby absolutne). Mówimy więc o tym, że te dwie prawdy są nierozłączne, że w relatywnym można absolutne rozpoznać. To jest też ścieżka 5 skandh. Rozpoznać absolutne w doświadczeniu zmysłowym, nazywamy czystą percepcją, wolną od projekcji, oczekiwań, tłumaczeń, oceniania. To rzeczywistość jaką ona jest bez żadnych zniekształceń. Aby tego doznać musimy wyłączyć, uspokoić, zatrzymać 6 świadomość (myślenie, interpretacje). W iluzji jest potencjał rozpoznania jej jako iluzji. To nie jest nawet takie trudne. Refleksja, kontemplacja pomagają w tym. Prawda absolutna siłą rzeczy jest w każdej manifestacji, w każdej formie. Dlatego: forma jest pustką (to absolutna prawda o formie), pustka jest formą (formy są konieczne aby doświadczać). Pustka i forma są nierozdzielne. PL http://www.buddyzm.edu.pl/cybersangha/page.php?id=166 b) Współzależne powstawanie http://www.rinpoche.com/teachings/12links.pdf <- świetne wprowadzenie do tematu autorstwa mistrza Kenczena Thrangu Rinpocze (ogólnodostępny pdf) c) Karma Prosty podział skutków działań karmicznych wg nauk buddyjskich: - Rezultat całkowitej dojrzałości - odrodzenie w określonym świecie samsary w związku z silnym nagromadzeniem określonej emocji i powodowanych nią szlachetnych lub nieszlachetnych działań (np. szlachetne życie i kultywacja bezforemnych absorpcji prowadzące do odrodzenia w sferze bezforemnej samsary) - Rezultat odpowiadający przyczynie w działaniu - z powodu przyzwyczajenia do określonych działań istota odradza się z predyspozycjami do ich popełniania ponownie (np. zabijając można odrodzić się jako drapieżnik) - Rezultat odpowiadający przyczynie w doświadczeniu - doświadczanie tego samego typu cierpienia lub szczęścia, które wynika z działań istoty (np. skutkiem zabijania może być słabe zdrowie i przedwczesna śmierć, doświadczenie śmierci własnego dziecka; dzięki powstrzymywaniu się od obmowy możliwe jest cieszenie się szacunkiem w przyszłych życiach) - Rezultat warunkujący - odradzanie się w określonym środowisku np. miejscu suchym i jałowym, niebezpiecznym (głębokie uskoki i przepaści) czy przyjemnym, bezpiecznym, obfitym w pożywienie. - Rezultat tworzący aktywność jednostki - polega na powtarzaniu tego samego typu działania. PL Na podstawie źródła: "Brama do Nauk" (encyklopedii nauk i zbioru wybranych technik buddyjskich z perspektywy Dzogczen) autorstwa mistrza Dzogczen i buddyjskiej Tantry Czogjala Namkhai Norbu Rinpocze d) 6 Światów Samsary (można je rozumieć dosłownie lub psychologicznie): Piekło - cierpienie bólu, osamotnienia, nienawiści i autoagresji. Głodny Duch - cierpienie niezaspokojonego pragnienia lub bólu wywołanego nadmiernym folgowaniem pożądaniu. Zwierze - ignorancja, życie w nawyku i instynkcie, strach, głupota. Człowiek - kierowanie się pożądaniem i dyskryminowaniem pomiędzy rzeczami, poszukiwanie sensu i właściwego stylu działania, mieszanka bólu i przyjemności. Półbóg - wyścig szczurów, szybkość, intelektualny geniusz i obsesyjna konceptualizacja, ciągłe przełamywanie ograniczeń - więcej, lepiej, szybciej. Bogowie uwięzieni w samsarze - niżsi bogowie: życie gwiazdy, bogacza, króla życia spędzane na zmysłowych przyjemnościach, ciągła seksualna ekstaza; wyżsi bogowie: przebywanie w medytacyjnej błogości czy na duchowym haju ale bez wglądu w ich pustą naturę. Żródła: Czogjam Trungpa Rinpocze - Transcending Madness (bardziej psychologiczne) PL Dzogczen Ponlop Rinpocze - "Wyzwalająca Inwokacja Samantabhadry" (bardziej tradycyjne) oraz: "Inwokacja Samantabhadry" (tradycyjna pieśń na ten temat znana też jako "Modlitwa Kuntuzangpo") poniżej e) 3 Ścieżki Wyzwolenia
Z grubsza są trzy podejścia do pracy z pustością w buddyzmie, które mają znaczenie w kontekście ścieżki życiowej praktykującego, tego jak realizuję pustość w życiu codziennym, na czym się skupia i jakich metod poza medytacją pustki używa (a także jak używa jej samej). Zostały one omówione na zajęciach, więc celu przypomnienia sobie i lepszego zrozumienia tematu odsyłamy do nagrania. Tutaj krótkie podsumowanie: - wyrzeczenie - stawia na spoko i wyciszenie ideałem w nim jest życie mnicha. Praktykujący wyrzeka się rozproszeń świeckiego życia (np. unika alkoholu), myśli, emocji itd. Są dwa rodzaje ścieżki wyrzeczenia. Pierwszy to jest tzw. śravaki, które polega głównie na wygaszaniu myśli i emocji za pomocą głębokiego medytacyjnego wyciszenia. Akcentuje się tu głównie brak ja. To podejście jest silnie obecne w buddyzmie Theravady i inspirowanym nią ruchu Vipassany. Drugim jest mocniej akcentująca pustkę zjawisk ścieżka Bodhisattvy (tzw. sutryczna Mahajana), gdzie kładzie się nacisk na wyrzekanie egoizmu poprzez życie na rzecz innych. Nie trzeba uciekać od świata, ale można angażować się w niego pod warunkiem, że robi się to wyłącznie z altruistyczną motywacją pomagać innym być bardziej szczęśliwymi relatywnie i rozpoznać ich prawdziwą naturę w sensie absolutnym. Tutaj emocji się wyrzeka, ale nie wygaszając je, lecz zastępując ich antidotami np. gniew cierpliwością czy w miejsce chciwości kultywując szczodrość. Przykładem praktyki wyrzeczenia (czasem uzupełnionej o elementy pozostałych dwóch metod) jest też ścieżka medytacji Zen. - transformacja - czy też przekształcenie. Integruje ruch. Ten rodzaj praktyki jest charakterystyczny dla buddyjskiej Tantry zachowanej w Tybecie czy japońskiego Szingon. Prawdopodobnie jest on też praktykowany w tajskich lasach. Polega na przekształcaniu energii, wizji/percepcji na bazie rozpoznania jej prawdziwej natury. Dotykaliśmy tej metodologii przy okazji pracy z emocjami na sposób Mahamudry. Szkodliwe emocje można tutaj przekształcać w mądrość uwalniają ich pierwotną energię, W buddyjskim Tantryzmie pracuje się dużo z transformowaniem doświadczenia za pomocą praktyk oddechowych, somatycznych, jogicznych, mantrycznych, pracy ze śnieniem czy stanem, rytuałem, stanem pośrednim pomiędzy jednym wcieleniem a kolejnym, jogą seksualną, bóstwami medytacyjnymi itd. Tantrę charakteryzuje szybkość i wielość metod, które są przekazywane za pomocą odpowiednich inicjacji. Ścieżka ta (tak jak i samowyzwolenia) działa w pełni wyłącznie w oparciu o relację i współpracę z wykwalifikowanym nauczycielem. - samowyzwolenia - przykładami są tzw. Mahamudra Esencji i Dzogczen. To podejście jest najsubtelniejsze, stanowi też esencję pozostałych i może być używane równolegle z nimi (w zasadzie prawie nikt nie jest w stanie na początku stosować go samodzielnie). Według niego, jeżeli rozpoznajemy swój naturalny stan, to nie trzeba niczego się wyrzekać ani niczego przekształcać. Wszystko samowyzwala się. Napięcia relaksują się same, zaciemnienia emocjonalne i poznawcze same puszczają, do mądrego i współczującego działania dochodzi spontanicznie. Taka praktyka nazywa się w Dzogczen Trekczie. Oczywiście dzieje się tylko, kiedy jest się w tym stanie - tak to trzeba dbać o uważność i świadomość (trzeba bardzo uważać, żeby ten rodzaj praktyki nie był fantazją, bo potencjalnie prowadzi do różnego rodzaju samooszukiwania się i pułapek duchowych). Dzogczen zawiera bardzo dużo metod pozwalających odkryć naturalny stan, porzucić wątpliwości na jego temat, ale przede wszystkim radykalnie przyspieszyć proces integrowania się z nim. Pracuje z medytacją, energią, oddechem i ruchem (jogą i tańcem), śnieniem etc. Podobnie jak Tantryzm ma szeroki zakres technik. Ciekawym ich przykładem jest stosowane w Dzogczen Thogal, które pracuje z doświadczeniami wizji uwalniającymi na najgłębszym poziomie od trzymania się realności i solidności zjawisk. Według mistrzów Dzogczen praktyka Thogal uwalnia całkowicie od ograniczeń fizyczności i wymiarowości. Dodatkowe lektury: PL Świetne książki zawierające rozróżnienia tych trzech ścieżek napisał nauczyciel Dzogczen Czogjal Namkhai Norbu. Będą to "Dzogczen Stan Doskonałości Samej w Sobie", "Kryształ i Ścieżka Światła" czy "Ewolucja Zaczyna się Teraz". Na YouTube jest też ciekawy wykład profesora Eliasa Caprilesa na ten temat: PL https://www.youtube.com/watch?v=6A-wOpEe59Y f) 5 Rodzin Buddy Źródła: http://www.rinpoche.com/teachings/5families.pdf (ciekawy, darmowy tekst wprowadzający w temat zgodnie z tradycyjną wykładnią; ten sam tekst co w przypadku 8 świadomości) https://www.facebook.com/groups/dharmaconnection/permalink/899719810055236/ (krótki, bardziej poetycko-psychologiczny tekst zamieszczony w grupie buddyjskiej na Facebooku) Źródła: PL Warta uwagi jest książka Irini Rockwell "Pięć Energii Mądrości", która zawiera praktyczne ćwiczenia, podchodzi do tematu od strony psychologii i sztuki (dużo przykładów). g) 8 Świadomości Według Cittamatry http://www.rinpoche.com/teachings/5families.pdf (ciekawy, darmowy tekst wprowadzający w temat zgodnie z tradycyjną wykładnią; ten sam tekst co w przypadku 8 świadomości) PL Dobra jest książka, która traktuje o pustce i opisuje też pustkę z perspektywy Cittamatry o nazwie "Stopnie Medytacji na Pustkę" autorstwa jednego z nauczycieli Romana Khenpo Tsultrima Gyamtso. Tutaj jest też świetny artykuł na temat Cittamatry: http://www.acmuller.net/yogacara/articles/intro.html?fbclid=IwAR1UMFq0jmzl07px2QeoiNNRI_WkJrLRenZSVPlbxwImrgZJAtVkiGAjf10 h) 50 Demonów Skandh PL https://mahajana.net/teksty/sutra-surangama.pdf (można znaleźć w Surangama sutrze) i) Odrodzenie/reinkarnacja https://www.accesstoinsight.org/lib/study/khandha.html (w tym tekście można znaleźć ciekawe informacje jak ten proces wygląda z perspektywy skandh) https://www.accesstoinsight.org/lib/authors/thanissaro/truth_of_rebirth.html (tu można znaleźć więcej o samym odrodzeniu oraz w pdf zamieszczonym w sekcji o współzależnym powstawaniu) j) 4 Szlachetne Prawdy Dobre źródła: https://www.accesstoinsight.org/ptf/dhamma/sacca/index.html https://www.accesstoinsight.org/lib/study/truths.html PL Polecamy też ten ciekawy film z profesorem Eliasem Caprilesem i instruktorem medytacji Dzogczen: https://www.youtube.com/watch?v=J3HNBEKQjD4 k) Inne: Ośmiorąka Ścieżka, 3 Treningi, 6 Cnót (szczodrość, moralność, cierpliwość, wytrwałość, medytacyjna stabilność, mądrość rozróżniająca), 37 faktorów oświecenia, 5 ścieżek Bodhisattvy Źródła: Z perspektywy Theravady strony: https://www.accesstoinsight.org/ PL http://sasana.wikidot.com/ Z perspektywy Mahajany (w tym Tantry, Mahamudry i Dzogczen): PL https://mahajana.net/ PL "Przewodnik na Ścieżce Bodhisattvy" Szantidewa PL "Brama do Nauk" Czogjal Namkhai Norbu "Ornament of Abhidharma" Chim Jampalyang "The Meaning of the Bodhisattva Vow" (audio) dr Reginald Ray poniżej obraz Padmasambhavy (interpretacja współczesna według tzw. sztuki psychodelicznej) autorstwa Alexa Gray 
2. Praktyka
a) Wizualizacja tantryczna Na zajęciach pracowaliśmy z wizualizacją pochodzącą z Wadżrajany. Co to jest wizualizacja? Na początku to jest tak, jakbyśmy przywołali obraz bliskiej, dobrze nam znanej osoby. Od razu mamy jakieś wyobrażenie o niej. W stadium zaawansowanym będziemy mieć też obraz wizualny tej osoby, ze szczegółami. Najważniejsze w tej fazie jest mocny, pozytywny emocjonalny stosunek do obiektu. Wtedy efekt, wpływ na stan naszego umysłu jest większy, głębszy. Jeśli nie widzimy szczegółów ale je znamy, wiemy co znaczą one dla nas i mamy połączenie - to jest najważniejsze. Np. Bóstwo trzyma dzwonek w ręce, który jest symbolem przestrzeni, mądrości. W pierwszej fazie medytacji, budowania wizualizacji myślimy o tym atrybucie, wyobrażamy go sobie i znamy jego znaczenie. W miarę ćwiczenia będzie to coraz mocniejsze i głębsze. PL https://studybuddhism.com/pl/studia-zaawansowane/wadzrajana/tantra-teoria/praktyka-wizualizacji-w-tantrze Dwie fazy medytacji z wizualizacją: - faza budowania (obiektu medytacji) - uświadomienie sobie jakości jakie reprezentuje obiekt i jego atrybuty, ornamenty - faza rozpuszczania (faza spełniająca) - scalanie, jednoczenie, stan jedności (subiektu z obiektem), przejmowanie jego jakości, utożsamianie się. Ta medytacja to mocna metoda afirmacji, uaktywniania jakości, które posiadamy w ukryciu. Obiektem wizualizacji może być bóstwo, historyczna postać, rzadziej żyjący nauczyciel. PL http://www.buddyzm.pl/pl/dla-nauczycieli-szkolnych/35-medytacja-cwiczenia-praktyczne http://diamentowadroga.pl/dd38/medytacja Tą medytację nazywamy też Jogą Bóstwa (Deity Yoga). http://www.karma-kagyud.org.sg/oldsite-updated/images/stories/teachings/DeityYoga.pdf Szczególne formy tej medytacji to Gurujoga i praktyka Jidama. PL https://studybuddhism.com/pl/studia-zaawansowane/lam-rim/zwiazek-uczen-nauczyciel/teoria-i-praktyka-guru-jogi/czym-jest-guru-joga b) Kontemplacja "koanu" Dogena Zenji Na zajęciach pracowaliśmy z cytatem mistrza Zen Dogena Zenji (źródło: tłumaczenie własne; http://www.thezensite.com/ZenTeachings/Dogen_Teachings/GenjoKoan_Aitken.htm), który ma postać koanu. Krótko o tym, czym są koany, napisaliśmy tutaj: PL https://www.facebook.com/tkankaeu/photos/a.1017417621725891/1870334653100846/?type=3&theater Co się tyczy pisemnych instrukcji do pracy z tym koanem, to załączamy je poniżej: Iść naprzód i doświadczać miriad rzeczy jest pomieszaniem/złudzeniem. To, że miriady rzeczy przychodzą i doświadczają samych siebie jest przebudzeniem. ~ Dogen Zenji Czasem "miriady" są tu tłumaczone na "wielość". Bardzo ważne jest, aby ten koan odnieść do doświadczenia i badać zmysły i samą naturę myśli pod tym kątem (a nie obracać się jedynie wewnątrz treści myśli). Można podzielić go 3 kluczowe punkty, które składają się na pełny wgląd: - Doświadczają samych siebie <- niedualny aspekt. Doświadczający nie jest oddzielny od miriad (dźwięków, kolorów, zapachów) - nie ma granicy, nie ma odległości pomiędzy podmiotem a przedmiotem (dźwiękiem, kolorem). - brak jaźni w świadomości. Dogen nie mówi o jednej świadomości, która wszystkiego doświadcza, ale mówi o tym, że miriady "doświadczają samych siebie". Chodzi więc o to, że dźwięk" słyszy się" sam, kolor "widzi się" sam. Dźwięk jest samoświadomy, kolor jest samoświadomy. Niepotrzebna jest żadna ekstra, jedna, globalna jaźnio-świadomość ich doświadczająca - to umysł tworzy założenie, że ona musi być. Oczywiście dźwięki, kolory mają aspekt "świadomościowy", ale to jest jakość a nie obserwator czy substancja, z której są zrobione. To jest pewien aspekt, jakość dźwięków, kolorów. Nazywamy to świetlistością lub samoświetlistością w medytacji pustości. - miriady - jaźń/utożsamienie może mieć bardzo subtelny charakter traktowania pola doświadczenia jako jednego. To jest subtelna... nawet nie koncepcja to jest pewne trzymanie, zestalanie doświadczenia w jeden, delikatnie ustatyczniony obraz - jak jeden blok. Kiedy widzimy dokładnie, że to jest założenie, to trzymanie puszcza całkiem i doświadczenie "rozpada się" na osobne dźwięki, kolory, zapachy. Nic ich nie łączy - nie ma substancji, która je łączy, nie są zlepione w jeden blok... są wolne, unoszą się... nigdzie i są samoświetliste. c) inquiry - dodatkowe pytania: - jakie jakości czynią charakter dojrzałym? - czym dla Ciebie jest rozwój duchowy? - gdzie widzisz zmianę w swoim ego? - jak stałeś się bardziej dojrzały? - co czujesz w ciele? - na czym Ci zależy? - na czym Ci nie zależy? - jak przejawia się woda/ogień/powietrze/ziemia/przestrzeń w Twoim życiu? (lub jaka jest Twoja relacja z...) - jakie otoczenie Cie wspiera? (jak chcesz zaaranżować swoją pracownię?) 3. Forum Ma ono postać grupy na Facebooku: https://www.facebook.com/groups/366428114333832/ - zapraszamy chętnych do dyskusji, wymiany z innymi i zadawania pytań (oczywiście możesz też kierować do nas pytania mailem). 4. Inne źródła http://www.buddyzm.pl/pl/dla-nauczycieli-szkolnych/41-piec-nagromadzen-skandy-buddyjski-model-osobowosci http://www.diamentowadroga.pl/dd29/piec_nagromadzen http://www.wiw.pl/biblioteka/buddyzm_mejor/02.asp https://studybuddhism.com/pl/studia-zaawansowane/lam-rim/piec-skupisk/podstawowy-schemat-pieciu-skupisk http://sasana.wikidot.com/ https://mahajana.net/ https://www.accesstoinsight.org/ Pasjonatom polecamy Ornament of Abhidharma autorstwa Chim Jampaiyang lub A Comprehensive Manual of Abhidhamma autorstwa Bhikku Bodi. Można powiedzieć, że są to prawdziwe encyklopedie tradycyjnej psychologii buddyjskiej. Ta pierwsza pozycja jest z perspektywy buddyzmu Mahajany i Wadżrajany podczas gdy druga z skupia się na perspektywie Theravady. |
